Tiện tối nay có một bạn đăng ảnh trong nhóm ảnh của mình và mong muốn góp ý, mình viết lại bài này để chia sẻ với mọi người về việc chọn khung hình khi chụp ảnh.
Mình là một người thích chụp ảnh film. Hồi mới chụp film mọi người hẳn đều bị mê cái viền film. Sau này mình mới biết viền đó là dùng Photoshop thêm. Cũng bởi cái viền film đó mà mình có quan điểm cứng nhắc về việc có nên crop hình hay không, và mình thì nhất quyết trả lời là không: Hình chụp ra sao thì giữ y nguyên như vậy chứ! Quan điểm này giúp mình chụp hình nghiêm túc hơn, rằng mỗi lần chụp thì xác định mất tiền và không được crop này kia nên càng phải tỉ mẩn.
Sau này khi nghèo rồi, mình chụp film ít đi, chụp điện thoại và máy số nhiều hơn, cũng tập hậu kỳ nhiều hơn thì gỡ bỏ dần sự cứng nhắc về “crop hay không crop”. Mình thấy rằng, lúc nào xấu quá thì vẫn cần crop chứ!
Hôm vừa rồi, mình đọc một bài viết về khung hình trong nhiếp ảnh của NSƯT, nhà quay phim Phạm Thanh Hà, thấy rằng việc chọn khung hình ngang, dọc, vuông có nhiều dụng ý hơn thế. Ồ, thì ra trước giờ mình crop hình để hình đẹp hơn mà không biết vì sao nó đẹp! Nay xin được chia sẻ với mọi người tác dụng của việc chọn khung hình trong nhiếp ảnh theo như những gì mình hiểu được, và từ kinh nghiệm cá nhân.
1. Chọn khung hình ngang khi chụp ảnh
Có bao giờ bạn tự hỏi, sao khi cầm điện thoại lên chụp, bạn có phản xạ tự nhiên là xoay ngang máy để chụp. Hay nếu như bạn có một chiếc máy ảnh, bạn chụp nhiều ảnh có khung ngang như thế? Cứ cho là nhà sản xuất máy ảnh đã thiết kế máy cầm tiện hơn cho việc chụp ngang đi, nhưng không thể phủ nhận là phần lớn chúng ta lười chụp dọc.
Câu trả lời có thể được tìm thấy trong lời của chú Phạm Thanh Hà (xin phép được gọi chú vì mấy lần mình xưng “cháu” với bác, mà bác toàn xưng ngược lại là “chú”. Vâng, cháu xin được gọi chú là “chú” :D). Chú nói rằng, “khuôn hình ngang luôn thỏa mãn đôi mắt người xem. Khuôn hình ngang cũng được gọi là khuôn hình kể chuyện.”
Phải vậy, khung hình ngang thân thuộc với chúng ta nhất vì 2 con mắt của chúng ta tiếp nhận hình ảnh không gian theo khung hình ngang. Do vậy, ta thấy phổ biến trong nhiếp ảnh phong cảnh là ảnh chụp ngang nhiều hơn khi nó góp nhặt được nhiều nội dung để kể một câu chuyện hơn.

>>> Đọc thêm: Quy tắc/Bố cục một phần ba: Lý do vì sao bạn cần thay đổi thói quen chụp ảnh
2. Chọn khung hình dọc khi chụp ảnh
Trong chụp chân dung, hình như khung hình dọc được sử dụng nhiều bởi vì cái cần là chụp được chân dung của nhân vật chứ không cần lấy thêm cảnh vật xung quanh.

Ngoài ra, theo chú Phạm Thanh Hà, khung hình dọc thích hợp khi người chụp ở “gần chân các công trình kiến trúc, cây cối”, lúc ấy ta chụp được những đường nét vươn lên thật đẹp.
Và, “dạng khuôn hình này còn hay được sử dụng trong những ảnh đối xứng trên dưới.” Về nhận định này, mình thấy vô cùng đúng.

Mình cũng nhận ra khung hình dọc được sử dụng nhiều trong nhiếp ảnh đường phố, đặc biệt phổ biến ở những người thích “chơi với visual” qua thủ pháp Juxtaposition – nôm na là cách chụp khiến người ta phải liên tưởng nhiều vì nếu không sẽ bị đánh lừa thị giác, hay chụp layers là chụp một bức ảnh mà lại cảm giác như mấy tấm ghép lại với nhau.
View this post on Instagram
>>> Đọc thêm: Background chụp hình: Chúng ở khắp mọi nơi, tận dụng sao đây?
3. Chọn khung hình vuông khi chụp ảnh
Có nhiều chiếc ảnh lỗi khi lấy quá nhiều chi tiết thừa trong khung hình, mình đã crop lại vào khổ vuông 1:1 và cứu chúng. Đọc bài của NSUT Phạm Thanh Hà mình mới hiểu ra lý do. Chú giải thích: “Khuôn hình vuông giúp mắt người xem nhanh chóng định hình chủ thể chính, bớt phân tán với các chi tiết hình và các màu sắc trong ảnh.”
View this post on Instagram
Kèm theo đó, chú có lời khuyên mà mình nghĩ là sẽ rất hữu ích cho các bạn mới tập chụp hình: “Trong khung hình vuông chủ đề chính đặt ở trung tâm đem lại hiệu quả cao. Bố cục đối xứng cũng thích hợp trong khuôn hình này.”
Tổng kết
Vậy mình đúc kết lại những kinh nghiệm chọn khung hình khi chụp ảnh như sau. Chụp ngang thân thuộc với chúng ta hơn, và giúp kể chuyện qua ảnh tốt hơn nên được sử dụng nhiều và đặc biệt nhiều khi chụp phong cảnh; chụp dọc, ngoài chụp chân dung, các công trình kiến trúc, cây cối, chụp đối xứng trên dưới,… thì còn phổ biến trong nhiếp ảnh đường phố khi chụp juxtaposition và layers; còn, khổ vuông giúp đơn giản hóa bức ảnh là khiến chủ thể nổi bật hơn, nên khuyến khích người mới chụp sử dụng khung hình này.
Bài viết tham khảo kiến thức từ blog của NSUT Phạm Thanh Hà: http://phamthanhhanqp.blogspot.com/

Bài viết nổi bậtXem thêm
Nhiếp ảnh
Tác dụng của việc chọn khung hình khi chụp ảnh là gì? Người mới nên chọn chụp ngang, dọc, hay vuông?
Tiện tối nay có một bạn đăng ảnh trong nhóm ảnh của mình và mong muốn góp ý, mình viết lại bài này để chia sẻ với mọi người về [...]
Th2
Du lịch Ngẫm Nhật ký
Về những cây cầu nuôi ký ức tuổi thơ
Một ngày đông lạnh như cắt, mình lái xe ra khu đồng vốn chẳng còn mấy điều đáng để thăm thú bởi vụ mùa đã qua, nay chỉ còn những [...]
Th12
Nhiếp ảnh
Quy tắc/Bố cục một phần ba: Lý do vì sao bạn cần thay đổi thói quen chụp ảnh
Mình tin rằng nếu bây giờ mình đưa bạn chiếc điện thoại và nhờ chụp hộ một tấm hình, dòng điện đầu tiên xoẹt qua đầu bạn sẽ là làm [...]
2 Comments
Th1
Nhiếp ảnh
3 lý do chụp ảnh đen trắng và lưu ý khi chụp đen trắng
Có nhiều lý do chụp ảnh đen trắng, hoặc chuyển về hệ đen trắng khi hậu kỳ màu. 3 lý do chụp ảnh đen trắng của mình Một là, ảnh [...]
Th3
Ngẫm Nhiếp ảnh
Vì sao ảnh xấu? Làm sao để ảnh đẹp?
Để trả lời câu hỏi vì sao ảnh xấu trong bài này, mình sẽ tiếp cận nó theo hướng tâm lý người xem nhiều hơn là kỹ thuật. Tuần trước, [...]
Th7
Ngẫm
Suy nghĩ vẩn vơ vào ngày cuối tuần về ngày cuối tuần
Mình chưa trải hết sự đời, chưa có dịp gặp để hiểu một chút gì đó về giới siêu giàu nên cũng thật khó để đưa ra một nhận định [...]
Th3